Tác dụng của ong đất

Người Chơ Ro rất sợ bị ma quỷ đến nhà quấy phá nên treo những tổ ong vò vẽ ở ngay trước cửa để ma quỷ không thể bước vào nhà”. Mặt khác, Tổ ong còn được người Chơ Ro sử dụng làm thuốc trị bệnh được cho là rất hiệu quả.
Một trong những phương thuốc đó là tổ ong vò vẽ. Chẳng hạn như các chứng nhức đầu, đau mắt, cảm sốt hay ghẻ lở. Chỉ cần bẻ một miếng xác tổ ong cho vào nồi đun sôi rồi đem xông hơi. Cứ làm như vậy khoảng 3 lần liên tiếp, bệnh sẽ dứt hẳn.

Già làng bên cành lá bứa, một vị thuốc giải độc khi bị ong đốt

Người Chơ Ro còn dùng tổ ong vò vẽ phơi khô ngâm rượu uống vào ban đêm để chữa trị chứng đau khớp và dạ dày. Không chỉ vậy, đối với những trẻ em biếng ăn, người Chơ Ro cắt miếng xác tổ ong bằng bàn tay đem sắc lấy nước cho uống uống hằng ngày. Già làng Nổi tiết lộ, tổ ong dùng làm thuốc phải sử dụng ở dạng khô chứ lúc ướt hoàn toàn không chứa dược tính gì. “Phải phơi khô rồi để ráo qua 10 mùa rẫy mới làm thuốc được. Chúng tôi không giải thích được nhưng đúng là tổ ong có khả năng trị các chứng bệnh trên, người dân đã áp dụng rất nhiều, cho kết quả cao. Đó là kinh nghiệm dân gian, còn khoa học chưa thấy ai chứng minh”, vị già làng nói. Liên quan đến loài ong vò vẽ, cộng đồng người Chơ Ro lưu truyền cách giải độc khi bị ong đốt rất đơn giản nhưng hiệu nghiệm. Theo đó, nếu bị ong đốt chỉ cần hái lá bứa (một loại lá người Chơ Ro vẫn dùng để nấu canh chua ăn hàng ngày) đun lấy nước tắm vài lần sẽ khỏi ngay. 

Theo đám thợ, họ bị ong đốt không hiếm nhưng vì có cách để giải độc nên không nguy đến tính mạng. Trước hết phải nhổ ngay kim chích. Dùng củ, lá môn hoặc măng vòi non chà xát tại chỗ. Nếu bị đốt ở gần nhà thì dùng đường đen hay giấm chua thoa ngay lên vết thương. Dùng bã trà còn ướt xát tại chỗ để giúp giảm đau. Cũng có thể lấy rau sam hay lá hẹ giã nhuyễn đắp tại chỗ, hoặc gừng tươi cắt lát chà xát vết thương.
Đối với giống ong có độc thì lấy rau dền vò nát, xát vào vết đốt. Sau khi sơ cứu ban đầu thì cho nạn nhân uống nước gừng tươi giã nhỏ và chuyển gấp đến trạm y tế xã để cấp cứu.  
Chúa tể của loài ong. Ong bồ nâu (ong đất) đốt đâu chết đấy”.
Đôi mắt kép lồi lên sáng quắc, cặp cánh rộng đập phần phật lao vun vút như gió, ong đất được trang bị thêm chiếc nọc kịch độc, lúc "nổi cơn điên" 10 con có thể đốt chết một trâu mộng. Lạ thay, vẫn có những người thích giỡn với tử thần khi đào tổ ong đất mang về nhà nuôi.
Ngoài ngâm rượu ong già chữa bệnh xương khớp, người Nùng ở Pờ Ly Ngài còn cất giữ bí quyết chế biến nhiều món ăn ngon tuyệt hảo.  
Điển hình như món muối ong. Người ta nướng cả sáp chứa nhộng bằng than hoa đỏ rực cho tới khi nhộng chín và khô, cầm tay lắc lắc nghe rõ tiếng kêu lục lặc như quả mướp giống phơi khô; sau đó bóc nhộng ra cho vào cối, tẩm một ít muối, mì chính, hạt tiêu rừng, vài nhánh hoa hồi dầm nát, tưới thêm một hai chén rượu ngô, trộn đều và cho vào lọ bịt kín lại, càng để lâu càng ngon, chấm với cơm nếp nương vừa béo, vừa ngậy, vừa thơm.
Loại muối này chỉ xuất hiện trong mâm cơm khi diễn ra những sự kiện đặc biệt trong năm như ngày Tết, rằm tháng Bảy hoặc có khách quý đến chơi nhà.